Vorige week deed de rechtbank uitspraak in de veelbesproken ‘Porthos-zaak’, waarbij er een richtingenstrijd is op het gebied van klimaatoplossingen. Mag de stikstofuitstoot verhoogd worden om CO2 te reduceren? U leest het hieronder.
CO2-uitstoot verminderen door onderzeese opslag
Het Porthos-project is een initiatief gericht op het verminderen van CO2-uitstoot door middel van onderzeese opslag in de buurt van Rotterdam. Het project heeft tot doel om jaarlijks 2,5 miljoen ton CO2 af te vangen en veilig op te slaan in lege gasvelden onder de Noordzee. Deze CO2 wordt gegenereerd door olieraffinaderijen in de Rotterdamse haven. Het plan omvat de aanleg van een pijpleidingnetwerk dat de CO2 van de industriële bronnen naar de opslaglocatie transporteert.
Subsidie voor deelnemende energiebedrijven
De deelnemende partijen in het project zijn onder andere grote energiebedrijven zoals Shell en Exxon. Deze partijen worden aangemoedigd door financiële stimulansen, waaronder zo’n 2 miljard euro subsidie, afhankelijk van het succes van het project en de CO2-prijs. Het doel van het project sluit aan bij de nationale en internationale inspanningen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en klimaatdoelen te halen.
Balans tussen milieuoverwegingen en economische belangen
Een belangrijk aspect van de discussie rondom het Porthos-project is de balans tussen milieuoverwegingen en economische belangen. Voorstanders benadrukken de noodzaak om CO2-uitstoot te verminderen en de positieve impact op het klimaat. Tegenstanders uiten echter bezorgdheid over mogelijke vertragingen in de overgang naar duurzame energiebronnen en stellen vragen bij de mate van overheidssteun voor grote industriële spelers.
Rechtszaak aangespannen vanwege stikstofvervuiling
Ondanks het grote positieve effect van het project op de CO2-reductie verhoogt het aan de andere kant juist de stikstofuitstoot. Een omstreden onderwerp, daar er afgelopen jaren veel te doen is geweest rondom de stikstofvrijstelling. Waar er eerder geen vergunning nodig was in de bouwsector voor de tijdelijke uitstoot van stikstof, verviel deze eind vorig jaar en moest per project opnieuw worden gekeken of de stikstofuitstoot acceptabel was. Een probleem dat ook in dit project speelt: het aanleggen van de pijpleidingen brengt de uitstoot van 160 ton stikstof met zich mee. Iets dat volgens actiegroep Mobilisation in for the Environment onacceptabel zou zijn en voor hen reden vormde om een rechtszaak aan te spannen.
Grote omvang CO2-reductie weegt toch zwaarder
Vorige week woensdag heeft de rechtbank uitspraak gedaan in deze zaak. Ondanks dat de hoogste bestuursrechter erkent dat de uitstoot van het project belastend is, zou het geen significante schade berokkenen aan de omliggende natuurgebieden. Met deze uitspraak van de rechtbank kan het Porthos-project dus doorgang vinden en naar verwachting zal het CO2-opslag systeem vanaf 2026 operationeel zijn.
Zorgt deze uitspraak voor een precedentwerking?
De meningen hierover zijn verdeeld. Aan de ene kant biedt de uitspraak ruimte voor gelijkwaardige initiatieven, omdat er nu een drempelwaarde zou zijn geaccepteerd. Projecten zouden door mogen gaan als je met een rapport kunt onderbouwen dat een geringe stikstoftoename geen significante effecten heeft. Daar tegenover benadrukt de Afdeling bestuursrechtspraak dat voor elk plan of project een ecologische analyse van de gevolgen moet worden gemaakt. Hierbij wordt gekeken naar specifieke milieukenmerken en omstandigheden van omliggende gebieden, waarbij dus elke keer opnieuw een projectspecifieke beoordeling wordt gemaakt. De toekomst zal dus moeten uitwijzen of deze uitspraak daadwerkelijk precedentwerking heeft.
